İstanbul'da Yüksek Yapı İmgesi ve Kent Makro-Formunun Dönüşümü
Anahtar Kelimeler:
yüksek bina- kentsel merkez- konut- form- imgeÖzet
İstanbul'da kentin merkezi iş alanı Şişli-Maslak aksında yoğunlaşan ve çoğunluğunu iş mer- kezleri ve otellerin oluşturduğu yüksek binalar, son yıllarda konut tipolojilerinde de baskın hale gelerek farklı kentsel odaklar yaratmaktadır. Bu durum kent morfolojisi açısından farklı örün- tülerle yeni bir katmanlaşmaya yol açmaktadır. Araştırma kapsamında 2000 sonrası İstanbul konut mimarlığında düşey yoğun yapılaşmanın arttığı Şişli-Maslak, Başakşehir-Beylikdüzü, Kozyatağı-Ataşehir, Maltepe-Kartal ve Suriçi-Çeperler bölgesini içeren farklı kentsel odak- lar incelenmektedir. Böylece, düşey yoğun konut yapılaşmasının İstanbul metropoliten ala- nında yol açtığı çok merkezli gelişime ve dağılmaya dikkat çekilmektedir. Peter Marcuse'un PolyCentrism, Concentrated Decentralization Kuramı'na (2008) dayanarak, kentlerin formu sürekli değişmekte, fiziksel ve mekansal değişimler çok merkezlilik (policentrism) ve kentsel dağılma (urban fragmentation) kavramlarıyla açıklanmaktadır. Araştırma, yüksek binaların konut yapılarına sıçramasıyla birlikte bu çok merkezli dağılımın arttığını ve buna bağlı olarak kentsel dokuyu dönüşüme zorladığını savunmaktadır. Çalışmanın sınırları doğrultusunda İstanbul'da beş farklı kensel odak üzerindeki konut ve konut ağırlıklı çalışılmış 20-25 kat ve üzerindeki düşey yoğun yapıların analiz ve sentezi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, İstanbul düşey yoğun konut yapılarının finans merkezi olarak gelişmesi öngörülen ya da geliştirilen yerleşimlerin çevresinde yer alması iş merkezlerinin gelişimi ile konut alanlarının gelişimi arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu kanıtlamakta- dır. İstanbul'un çok merkezli makroformunun finans ve iş merkezi yerleşim alanlarına göre şekillendirildiği görülmektedir. Düşey yoğun yapılaşma ve küresel sermaye arasındaki kuvvetli ilişki düşünüldüğünde buradaki kentsel doku mega projeler, yüksek ofis ve konut kulelerinin imgesi ile dönüşüme uğramaktadır.
İndirmeler
Referanslar
Marcuse, P. (2008). Globalization and the forms of cities. In M. Jenks, D. Kozak & P. Takkanon (Eds.), World cities and urban form. Fragmented, polycentric, sustainable. New York: Routledge.
Coupland, A. (1997). Reclaiming the city: Mixed use development: Taylor & Francis.
Fridah, M. (2002). Sampling in research. Retrieved 22 Aralık 2016 https://journals. uonbi.ac.ke/fridah_mugo/publications/sampling- research.
Görgülü, T., & Koca, S. K. (2007). Türkiye'de Yeni Konut Eğilimleri. Türkiye'de Barınma Biçimlerinde Yaşanan Değişimler Son Dönemde Yapılan Tüketim Odaklı Konutlar. Mimarlık, 337.
Görgülü, T., Koca, S. K. (2009). Küresel Akışlar, İstanbul ve İstanbul'da Küresel Mi- marlık. Megaron, 4(2), 101-109.
Peirce, C. S. (1982). Writings of Charles S. Peirce: A Chronological Edition. 8.
Öktem, B. (2005). Küresel Kent Söyleminin Kentsel Mekanı Dönüştürmedeki Rolü. In H. Kurtuluş (Ed.), İstanbul'da kentsel ayrışma: mekansal dönüşümde farklı boyut- lar Istanbul: Bağlam Yayınları.
Erbas, A. E., & Erbil, T. (2013). Neoliberal Challenges and Practices of Urban Rege- neration Projects in Istanbul. Real Corp 2013: Planning Times.
Dökmeci, V., & Terzi, F. (2008). İstanbul'da Gayrimenkul Pazarı. İstanbul: İTO Ya- yınları.
DPT. (2013). Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, (2014-2018). Ankara: TC Başbakanlık, Devlet Planlama Teşkilatı.
Yüksel, U., & Akbulut, M. T. (2009). Tüketim Odaklı Mimarlığın Son Yıllardaki Yeni Ürünleri: Rezidanslar. Megaron, 4(2), 110-118.
Bal, E. (2015). Neoliberal Kentleşmenin Mekansal Tezahürlerinden Biri Olarak Rezi- danslar: İstanbul Örneği Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendis- lik Bilimleri Dergisi- MBD, 17(51), 176-190.
Yıldız, T. H. (2004). Istanbul's new housing trends: The structural analysis of housing pattern in the process of urbanization and globalization. A/Z İTÜ Mimarlik Fakültesi Dergisi, 1(2), 79-90.
Perouse, J.-F., & Danış, D. A. (2005). Zenginliğin mekanda yeni yansımaları: İstanbul'da güvenlikli siteler. Toplum ve Bilim, 104, 92-123.
Bilgin, İ. (2006). Kent üretiminin ve kamu yaşamının örgütlenmesinde güncel eğilim- ler. Toplum ve Bilim, 105, 166-175.
Yalçıntan, M. C., Çalışkan, Ç. O., Çılgın, K., & Dündar, U. (2014). İstanbul Dönüşüm Coğrafyası. In A. B. Candan & C. Özbay (Eds.), Yeni İstanbul Çalışmaları: Sınırlar, Mücadeleler, Açılımlar. İstanbul: Metis Yayınları.
Broto, E., Noden, J., & Ariadna, G. A. (2010). High density : architecture for the fu- ture. Barcelona: Carles Broto i Comerma.
Rabianski, J., Gibler, K., Tidwell, O. A., & Clements III, J. S. (2009). Mixed-use development: a call for research. Journal of Real Estate Literature, 17(2), 205-230.
