Kent Gezgini Deneyimi: Kent Dokusunun İçsel Hareket ile Algısı [Alternatif Kavram Çerçevesi]
Anahtar Kelimeler:
kinestetik- kent formunda dikey boyut- kentsel algı- kent gezginiÖzet
Sürekli değişime ve dönüşüme uğrayan kent mekanı, kentlere yönelik yeni yaklaşımların oluş- masında ve çeşitlenmesinde öncü olmuştur. Kent, değişmeyen, katı veya durağan form örüntü- lerinin aksine, her karşılaşmada farklı deneyimler sunabilen canlı bir organizmadır. Bu değiş- ken yapı, kenti sürekli keşfedilecek mekanlar bütünü halinde sunmaktadır. Güncel nörobilim çalışmalarının da gösterdiği üzere, mekan ile her karşılaşma duygusal uyarımlara neden ola- bilmektedir. Bütün bunlar göz önüne alındığında kentsel morfoloji çalışmalarında kentin kar- maşık ve dinamik yapısını yenilikçi bakış açılarıyla incelemek, değişkenlik halinin ihtiyaçlarını da karşılayacaktır. Değişim hareketle ilişkilidir. İnsanın, mekanla duyusal olarak etkileşimde olabilmesi için mekanı hissetmesi, içinde bulunması ve hareket etmesi gerekir. Bu bağlamda, ki- nestetik deneyim güncel morfoloji çalışmalarına girdi olarak incelenecektir. Kentsel morfoloji yazınında kuşbakışı, tepeden bir anlayış hakimken, içeride olma hali ve algısal morfoloji bakış açıları yeni yeni kendine yer bulmaya başlamıştır. Kent içinde hareketi temel alan, kinestetik hissi ve hareketi oluşturan bu yaklaşım, kent elemanlarının çok boyutlu ve ilişkisel bir bağlam- da ele alınmasını sağlayacaktır. Kinestetik deneyimi yaya ve/veya gezgin çeşitleri üzerinden düşünmek, bu kurguyu algıya dayandırmak ve kentsel deneyim olarak sunmak zengin bir tar- tışma temeli oluşturacaktır. Bütün bunlar göz önünde bulundurulduğunda çalışmanın temel amacı, kent dokusunda üçüncü boyutun kentsel algı üzerindeki etkisini ve bunun biçimlerini ortaya koymaktır. Bu çalışma İtalya'nın Roma kentinde bir yeniden okuma yaparak, kinestetik deneyimin ürettiği kavramsal çerçeveyi ve kavramlar setini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, yaya deneyimden yola çıkarak hareketi yönlendiren morfoloji ele- manlarının, gözlemci bakış açısıyla haritalanması metodu kullanılarak morfoloji yazınına ihti- yaç duyduğu güncel kavram setini sunacaktır. İçinde yaşadığımız kentleri bizim için ilgi çekici yapan ve dikkatimizi çeken özellikleri böylece daha anlamlı hale gelecektir.
İndirmeler
Referanslar
"The Flaneur and the City Walker" (2010, Nisan 24). 22.04.2021 tarihinde https // cinematicamsterdam.wordpress.com/2014/04/24/the-flaneur-and-the-city-walker/, erişim May1s 2021
Bassett, K. (2004). Walking as an aesthetic practice and a critical tool Some psycho- geographic experiments. Journal of Geography in Higher Education, 28(3), 397-410.
Biga, L. M., Dawson, S., Harwell, A., Hopkins, R., Kaufmann, J., LeMaster, M., Matern, P., Morrison-Graham, K., Quick, D., Runyeon, J. ve Whittier, L. (2020). Anatomy & Physiology. OpenStax/Oregon State University, https //open.oregons- tate.education/aandp/ ve https //openlibrary-repo.ecampusontario.ca/jspui/hand- le/123456789/834, erişim May1s 2021
Certeau, M. (1984). "Walking in the City". The practice of Everyday Life (Çev. Ste- ven Rendall). University Of California Press, 91-110.
Çal1şkan, O. (2013). Pattern formation in urbanism A critical reflection on urban morphology, planning and design, https //doi.org/10.4233/uuid 9a0f4d24-bc77-469e- 9f56-e6c14eda252a, erişim May1s 2021
De Balzac, H. (n.d). Physiologie du mariage. Vol.11
Del Rio, V. (2016). Urbanity, the flaneur, and the visual qualities of urban design A walk in Lisbon, Portugal. Focus 12(1), 16.
Hahn, H. H. (2012). The Flaneur, the Tourist, the Global Flaneur, and Magazine Rea- ding as Flanerie. Dix-Neuf, 16(2), 193-210.
Kürkçüoğlu, E. (2015). Kentsel dokuda yaya hareketlerinin mekansal ve psikolojik etki değerlendirmesi. Yay1mlanmam1ş Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kürkçüoğlu, E., & Ocakç1, M. (2015). Kentsel dokuda mekansal yönelme üzerine bir alg1-davran1ş çal1şmas1 Kad1köy çarş1 bölgesi, Megaron 10 (3), 365-88.
Le Breton, D. (2019). Yürümeye Övgü (Çev Ismail Yerguz). Istanbul Sel Yay1nc1l1k.
Özer, Ö. (2014). Kentsel Mekanda Yaya Hareketleri Morfoloji Ve Çevresel Alg1n1n Etkisi, yay1nlanmam1ş doktora tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Pierce, J., & Lawhon, M. (2015). Walking as method Toward methodological fort- hrightness and comparability in urban geographical research. The Professional Geog- rapher 67(4), 655-662.
Rapoport, A. (2016[1977]). Human aspects of urban form towards a man-environ- ment approach to urban form and design. Elsevier.
Rose, G. (2008). Using photographs as illustrations in human geography. Journal Of Geography in Higher Education, 32(1), 151-160.
Schünke, M., Schulte, E., Schumacher, U., Voll, M. & Wesker, K. (2007). Prometheus anatomi atlas1. Cilt-I, Palme Yay1nlar1, Ankara.
Sheets-Johnstone, M. (2010). Kinesthetic experience Understanding movement insi- de and out. Body, Movement and Dance in Psychotherapy 5(2), 111-127.
Tiwari, R. (2010). Space & Body & Ritual Performativity in the City. Lexington Books.
Van Den Berg, J. (1952). The Human Body and the Significance of Human Move- ment A Phenomenological Study. Philosophy and Phenomenological Research, 13(2), 159-183. doi 10.2307/2103870
Yoncac1, P. (2007). Roman urban space framed by colonnades Mediating between myth, memory and history in Ephesus, MSC thesis, Middle East Technical Univer- sity Ankara
