Kent Morfolojisinin Kent Akustiğine Etkilerinin Mekan Dizimi Yöntemi Kapsamında İncelenmesi: Eskişehir Kent Merkezi Örneği
Anahtar Kelimeler:
Mekan dizimi- kent morfolojisi- kent akustiği- mekansal algılama- kent merkeziÖzet
Mekan dizim analiz yöntemi yapıların ve şehirlerin mekansal dokularını incelemek amacıyla geliştirilen teknikler bütünü olarak tanımlanmakta ve "insanların mekansal deneyimlerine" odaklanmaktadır. İnsanların mekansal deneyimleri ise somut verilere dayalı, fiziksel boyutları- nın ötesinde; soyut ve kavramsal bileşenlerden de oluşmaktadır. Mekan dizim analiz yöntemi bu ilişkiler ağını daha iyi anlamamıza yardımcı olan yöntemler bütünüdür. Mekansal deneyimle- rimizi zenginleştiren soyut ögelerinden biri de sestir. Sesler kentlerin ayrılmaz parçalarıdır ve insanların kentle kurdukları ilişkide önemli bir yere sahiptir. Mekan dizim analiz yöntemi ile ele alınan, kentsel arazi kullanımları, sosyal ve ekonomik performans, suç oranları gibi konulara odaklanan birçok çalışma bulunmasına rağmen mekansal deneyimin önemli bir parçası olan kent sesleri üzerine sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Çalışma kapsamında kent morfolo- jisinin kent akustiği üzerine etkilerinin mekan dizim analiz yöntemiyle ele alınması ve değer- lendirilmesi amaçlanmıştır. Mekan dizim analiz yönteminde faydalanılan bütünleşme analizi ve arazi kullanım verileri alan çalışması ve bölge haritaları yardımıyla tespit edilmiş, sonrasında kent akustiği üzerine verileri içeren gürültü haritası yardımıyla bütünsel bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışma kapsamında örnek bölge olarak Eskişehir kent merkezi seçilmiştir. Bu kent merkezi alanında ki işlevsel farklılaşmanın, insan yoğunluğunun, doğal ve yapay faktörlerinin bölgedeki akustik ortama yansımaları gürültü haritaları ve mekan dizim analiz yöntemindeki analizler ile karşılıklı değerlendirilmiş, böylece kentsel akustik ve kent morfolojisi arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışma sonucunda kentsel mekanların analizlerinde kullanılan mekan dizim analiz yönteminin kentsel alanların akustik ortamlarının incelenmesinde veya tasarlan- masında ne ölçüde faydalı olabileceği üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.
İndirmeler
Referanslar
Bouzir, T. A. K., & Zemmouri, N. (2017). Effect of urban morphology on road no- ise distribution. Energy Procedia, ll9, 376-385. https://doi.org/10.1016/j.egy- pro.2017.07.121
Çil, E. (2006). Bir Kent Okuma Aracı Olarak Mekan Dizim Analizinin Kuramsal ve Yöntemsel Araştırması. Megaron, YTÜ Mim. Fak. e-Dergisi, l(4), 218-233.
Demirkale Yılmaz, S. (2007). Çevre ve Yapı akustiği. İstanbul: Birsel Yayınevi.
Doğan, H. A., & Bilen Özçevik, A. (2019). Kent Kimliği Kavramına Farklı Bir Bakış : Kentlerde Ses Faktörünün İşitsel Peyzaj Yaklaşımı İle İncelenmesi. l3. Ulusal Akustik Kongresi Ve Sergisi,l7-l8 Ekim 20l9 Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
Hao, Y. (2014). Effects of Urban Morphology on Urban Sound Environment from the Perspective of Masking Effects. The University of Sheffield.
Hillier, B. (1998). A note on the intuiting of form : three issues in the theory of design. Environment and Planning B:, (Planning and Design Anniversary), 37-40. https://doi. org/10.1177/239980839802500707
Hillier, B., & Hanson, J. (1988). The social logic of space. Cambridge Universty Press.
Kepenek, E. (2011). Antalya Tarihi Kent Merkezi ve Yakın Çevresinin Mekan Dizim metodu ile Analizi. Süleymen Demirel Üniveristesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Lefebvre, H. (2014). Mekanın Üretimi (3.; I. Ergüven, Ed.). İstanbul: Sel Yayıncılık. Offenhuber, D., & Auinger, S. (2010). Urban Configuration and the Soundscape.
Stadtmusik.Org, (Sevtsuk 2010). Retrieved from http://www.stadtmusik.org/wp-
content/uploads/2013/03/Configurational-Aspects-of-Soundscapes.pdf
Pallasmaa, J. (2011). Tenin Gözleri: Mimarlık ve Duyular. İstanbul: İstanbul: Y.E.M. Yayın.
Rasmussen, S. E. (2013). Yaşanan Mimari (Ö. Erduran, Ed.). İstanbul: Remzi Kita- bevi.
Space Syntax-Online. (t.y.). Space Syntax Overwiev (http://otp.spacesyntax.net/over- view-2/) (Erişim Tarihi: 08.05.2020)
TUBİTAK MAM. (2016). Eskişehir Yerleşim Alanlarının Stratejik Gürültü Haritala- rı. Gebze, Kocaeli.
