Kentsel Ürünlerin Tasarlanmasında Bir Paradigma Olarak Kimlik Kodları

Özet

Kentler de tıpkı diğer organizmalar gibi var olurlar, yaşarlar, yok olurlar veya yeni formlara bürünerek dönüşmeye devam ederler. Bu döngü içerisindeki fiziksel mekanlar, kullanıcısı olan birey ve toplumsal grupların birtakım değerlerinden ve birikimlerinden bağımsız biçimde ortaya çıkamazlar. Fiziksel mekanı bir yer olmaktan ayıran ve ona anlam ve devamında içerisinde yaşayanlar adına aidiyet atfeden en önemli etken bireyin mekan ile olan psiko-sosyal tutarlılığının sağlanmasıdır. Bu tutarlılığı ortaya koyacak en önemli veri grubu da tasarımın kodlarından biri olan kimlik kavramıdır. Kimlik kavramı hem bireyin hem de kentin sosyal yapısını var eden toplumsal grupların bileşenlerini doğru okuyabilmek adına bir başlangıç noktasını ortaya koyar. Tasarımcı ele alacağı kentsel ürünün tasarlanma eylemi sürecine başladığında özne-nesne etkileşiminin tutarlı ve beklenen yönde olması açısından kimlik kodlarını analiz eden bir veri grubunu da değerlendirme sürecine dahil etmelidir. Ele alınan bu kodlar tasarlanan ürünün konumlanacağı fiziksel mekan ve kullanıcı ile tutarlı bir bütünlük oluşturması açısından önemli bir rol üstlenmektedir. Kentsel morfoloji analizi bağlamında kullanıcı odaklı olarak ele alınan bu çalışmada, kentin fiziksel formunun parçalarından biri olan kentsel donatıların tasarlanma sürecine dahil edilmesi bir gereklilik olarak görülen kimlik kavramının kullanıcı-nesne tutarlılığı çerçevesinde ele alınması ve irdelenmesi çalışmanın kavramsal çerçevesini oluşturacak ve kentsel morfolojinin sosyal bağlamı kapsamında ele alınan tartışmalara endüstriyel tasarım disiplininin perspektifi ile katkı sunacaktır. Çalışmanın temel önermesi kentlerin kullanıcısı olarak ifade edebileceğimiz bireylerin bellek ve tutum sürecinin bir yansıması olan kimlik kavramının tasarım düşüncesinin somut çıktısı olan ürünlere yansımasının tutarlı bir biçimde olması gerekliliğidir. Bu kapsamda Hartmann'ın ontolojik çerçevede ele alınan ürün ve anlam ilişkisinin irdelenme metodu bağlamında dünyanın farklı bölgelerinden seçilen kentsel donatılar üzerinden yapılan irdelemeler ve tartışmalar çalışmanın yöntemini ortaya koyacaktır. Sonuç olarak ise tasarlanan nesnelerin kentsel mekan ile olan tutarlı bütünlüğünün ve okunabilir nesnelerin kullanıcısı ile olan doğru etkileşiminin kurgulanabilmesi adına temel gereklilikler ve sürdürülmesi gereken yaklaşımlar ortaya konacaktır.