Kentsel Morfoloji ve Sağlık Arasındaki İlişkinin Bibliyometrik Analizi
Anahtar Kelimeler:
Ağ görselleştirme- Bibliyometrik analiz- Bilim haritalama- Kent morfolojisi- SağlıkÖzet
Mimarlık, tasarım ve şehir planlamada sağlık için tasarım, sağlıklı yaşam tarzlarını ve binaların ve şehirlerin sakinleri üzerindeki fiziksel, zihinsel ve duygusal etkilerini destekleyen tasarımı ifade etmektedir. Sağlık, her zaman sürdürülebilir tasarımın merkezinde yer almıştır. Son birkaç yılda, sağlıklı şehirler ve binalar için mimarlık, tasarım ve şehir planlama alanlarında insanları teşvik edecek şekilde tasarlamanın önemi konusunda farkındalık yaratılmıştır. Kentsel morfoloji, kent sakinlerinin sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu araştırmanın amacı, kentsel morfoloji ve sağlıkla ilgili yayınların bibliyometrik analizini sunarak, yapılı çevrenin yaşayan insanların sağlığı üzerindeki etkisini incelemektedir. Kent morfolojisi ve sağlık arasındaki ilişkiler üzerine dikkate değer miktarda araştırma yapılmıştır. Ancak bu araştırma, konuyla ilgili yayınların görselleştirilmesi ve araştırma alanındaki eksikliklerin tespit edilmesi açısından önemlidir. Araştırmada yöntem olarak nicel bir araştırma yöntemi olan bibliyometrik analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın birinci adımında, sağlıkla birlikte kentsel morfoloji çalışmalarına ilişkin mevcut yayınlar hakkında fikir edinmek için, 1975-2023 yılları arasındaki referansları içeren Web of Science Core Collection veri tabanları kullanılarak sistematik bir literatür taraması yapılmıştır. Web of Science Core Collection veri tabanında dört ayrı satırda başlık-özet-anahtar kelimelerde “kent morfolojisi” VE sağlık (Konu) VEYA “kent morfolojisi” VE “sağlık*” (Konu) VEYA “kent morfolojisi” VE “halk sağlığı” (Konu) VEYA “kent morfolojisi” VE “kent sağlığı” (Konu) araştırma kelimeleri taranmıştır. Araştırma 10 Şubat-5 Mart 2023 tarihleri arasında yürütülmüştür. İkinci adımda ise, VOSviewer yazılımı aracılığıyla Web of Science veri tabanından erişilen veriler analiz edilerek ağ görselleştirme oluşturulmuştur. Bu analizde yazarlar, alıntılar, yayınlar, yayıncılar, ülkeler ve en çok kullanılan kelimeler arasındaki ilişki ağları görselleştirilmiştir. Web of Science Core Collection veri tabanından 147 yayına erişilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre en fazla makale türünde yayın bulunmaktadır. En fazla yayın “Building and Environment” dergisindedir. Araştırma bulgularına göre “Elsevier” yayıncılar arasında ilk sıradadır. Yayınlar ülke kategorisinde en fazla Çin’dir. Konuyla ilgili en çok ”SCI-Expanded” indeksinde yayın bulunmaktadır. Ayrıca yazarlar tarafından en çok kullanılan kelimeler sırasıyla kentsel morfoloji, kentsel planlama, kentsel ısı adası, hava kirliliği, kentsel form, arazi yüzey sıcaklığı, halk sağlığı, kentsel sağlık, yerel iklim kuşağı, kentleşme, hava kalitesi, sürdürülebilirlik, covid-19, dış mekân termal konforu olmuştur. Sonuç olarak, bu çalışmayla kent sağlığı ve kentsel morfoloji parametrelerinin anlaşılması, gelecekte kentsel tasarımcılara ve planlamacılara daha iyi kentsel çevreleri yaratmada yardımcı olacaktır. Aynı zamanda kentsel morfoloji ve sağlık üzerine gelecekteki araştırmalar için önemli bir literatür perspektifi ve görselleştirmesi sunmaktadır.
İndirmeler
Referanslar
Abdullah, K. H. (2022). Publication trends in Biology Education: A bibliometric review of 63 years. Journal of Turkish Science Education, 19(2).
Abdullah, K. H., & Sofyan, D. (2023). Machine Learning in Safety and Health Research: A Scientometric Analysis. International Journal of Information Science and Management (IJISM), 21(1), 17-37.
Can, I., & Heath, T. (2016). In-between spaces and social interaction: a morphological analysis of Izmir using space syntax. Journal of Housing and the Built Environment, 31, 31-49.
Chen, Y., Wang, Y., & Zhou, D. (2021). Knowledge map of urban morphology and thermal comfort: A bibliometric analysis based on citespace. Buildings, 11(10), 427.
Cömert, N. Z., & Hoskara, S. Ö. (2013). A typo-morphological study: The CMC industrial mass housing district, Lefke, Northern Cyprus. Open House International, 38(2), 16-30.
Dobbs, C., Escobedo, F. J., & Zipperer, W. C. (2011). A framework for developing urban forest ecosystem services and goods indicators. Landscape and urban planning, 99(3-4), 196-206.
Dong, H., & Qin, B. (2017). Exploring the link between neighborhood environment and mental wellbeing: A case study in Beijing, China. Landscape and Urban Planning, 164, 71-80.
Elzeni, M. M., ELMokadem, A. A., & Badawy, N. M. (2022). Impact of urban morphology on pedestrians: A review of urban approaches. Cities, 129, 103840.
Fathi, S., Sajadzadeh, H., Mohammadi Sheshkal, F., Aram, F., Pinter, G., Felde, I., & Mosavi, A. (2020). The role of urban morphology design on enhancing physical activity and public health. International journal of environmental research and public health, 17(7), 2359.
Forssén, J., Gustafson, A., Pont, M. B., Haeger-Eugensson, M., Achberger, C., & Rosholm, N. (2022). Effects of urban morphology on traffic noise: A parameter study including indirect noise exposure and estimated health impact. Applied Acoustics, 186, 108436.
Gül, M., & Dee, J. (2015). Sarajevo–A city profile. Cities, 43, 152-166.
Honold, J., Lakes, T., Beyer, R., & van der Meer, E. (2016). Restoration in urban spaces: Nature views from home, greenways, and public parks. Environment and behavior, 48(6), 796-825.
Jia, B., Chen, Y., & Wu, J. (2021). Bibliometric Analysis and Research Trend Forecast of Healthy Urban Planning for 40 Years (1981–2020). International journal of environmental research and public health, 18(18), 9444.
Kropf, K. (2018). The handbook of urban morphology. John Wiley & Sons.
Kubat, A. S. (2010). The study of urban form in Turkey. Urban Morphology, 14(1), 31-48.
Kubat, A. S. (2019). Exploring the Fringe-Belt Phenomenon in a Multi-Nuclear City: The Case of Istanbul. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 7, 95-134.
Masoumi, H. E., Terzi, F., & Serag, Y. M. (2019). Neighborhood-scale urban form typologies of large metropolitan areas: Observations on Istanbul, Cairo, and Tehran. Cities, 85, 170-186.
Meng, L., Wen, K. H., Brewin, R., & Wu, Q. (2020). Knowledge atlas on the relationship between urban street space and residents’ health—a bibliometric analysis based on VOSviewer and CiteSpace. Sustainability, 12(6), 2384.
Nor, M. M., Noor, N. M., & Asmawi, M. Z. (2021). Bibliometric Analysis on Street Network components in Influencing Genome of Urban Morphologies. Journal of Architecture, Planning and Construction Management, 11(1).
Oliviera, W. (2018). An Introduction to the Study of the Physical Form of Cities. Springer International Publishing.
Sallis, J. F., Saelens, B. E., Frank, L. D., Conway, T. L., Slymen, D. J., Cain, K. L., ... & Kerr, J. (2009). Neighborhood built environment and income: examining multiple health outcomes. Social science & medicine, 68(7), 1285-1293
Topçu, M. (2019). Morphological structures of historical Turkish cities. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 7, 212-239..
Ünlü, T. (2016). First Symposium of the Turkish Network of Urban Morphology, Mersin, Turkey, 22-23 October 2015. URBAN MORPHOLOGY, 20(1), 34-34.
Ünlü, T., & Baş, Y. (2016). Multi-nuclear growth patterns in a rapidly changing Turkish city: a fringe-belt perspective. Urban Morphology, 20(2), 107-121.
Van Eck, N., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. scientometrics, 84(2), 523-538.
Van Eck, N., & Waltman, L. (2020). VOSviewer Manual, Access Address (02.03.2023): https://www.vosviewer.com/documentation/Manual_VOSviewer_1.6.14.pdf
Van Winkle, T., Kotval-K, Z., Machemer, P., & Kotval, Z. (2022). Health and the Urban Environment: A Bibliometric Mapping of Knowledge Structure and Trends. Sustainability, 14(19), 12320.
VOSviewer (2023). Welcome to VOSviewer, Visualing Scientific Landscapes. Access Address (15.02.2023): https://www.vosviewer.com/
WOS (2023). Search, Access Address (02.03.2023): https://www.webofscience.com/wos/woscc/basic-search.
Xiao, Y. (2018). Urban morphology and housing market. Springer Nature Singapore
Yang, J., & Fu, X. (2019). The centre of city: wind environment and spatial morphology. Springer Nature.
Yang, J., Yang, Y., Sun, D., Jin, C., & Xiao, X. (2021). Influence of urban morphological characteristics on thermal environment. Sustainable Cities and Society, 72, 103045.
Ek Dosyalar
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Emine Köseoğlu- Emine Banu Burkut
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
