Kentsel Yayılma Tipolojisinin Kentsel Isı Adası Etkisi Üzerine Etkisi: İki Akdeniz Kenti Karşılaştırması

Özet

Küresel iklim krizi, etkisini kentler üzerinde göstermeye devam etmektedir. Dünya hızla ısınırken, nüfusun yarısından fazlasının yaşadığı şehirler, çevresindeki kırsal alanlara oranla daha fazla ısınma eğilimindedir. Kentsel ısı adası adı verilen bu fenomen, kentsel morfoloji ile doğrudan ilişkilidir. Bu çalışmanın amacı, kentsel büyüme türü ile kentsel ısı adası etkisi arasında ilişki olup olmadığını tespit etmektir. Çalışmada 2000 sonrası hızlı göç alan iki Akdeniz kıyı şehri, Antalya ve Mersin kentleri çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Benzer iklim koşullarına sahip olmasına karşın kentsel büyüme motifleri birbirinden farklı olan bu iki yerleşimin merkez ilçelerine ait ilçe sınırları içerisinde CORINE 2000 ve 2018 yılı arazi örtüsü alan kullanımı (LCLU) haritaları hazırlanmıştır. 1999 ve 2017 Temmuz aylarına ait Landsat 5 ve Landsat 8 uydu görüntülerinden elde edilen yer yüzeyi sıcaklığı verileri 30 metre mekânsal çözünürlüğe yeniden üretilmiş ve hem LCLU alanları içerisinde hem de kentsel ısı adası etkisi hesaplanmasında kullanılmıştır. En büyük yamanın yerleşim lekesi kabul edilmesiyle elde edilen yapay alanlara yönelik fraktal boyut analiziyle de kentlerin yayılmaya mı kompaktlaşmaya mı eğilimli oldukları saptanmıştır. Çalışma, fraktal boyut analizinde azalma gösteren Antalya kentinin, artma eğiliminde olan Mersin kentine oranla daha fazla kentsel ısı adası etkisine maruz kaldığını göstermektedir.