Kentsel Faaliyetler ve Yol Ağı Morfolojisi: İstanbul’da Karşılaştırmalı Örnek Çalışma
Anahtar Kelimeler:
Yol Ağı Tasarımı- sDNA - Ağ Merkezlilik AnaliziÖzet
Fiziksel özelliklerinin yanı sıra özellikle kent içi yol ağının nitelik özelliklerinin bilinmesi, çeşitli arazi kullanımlarını (ve kararlarını) etkilemesi ile önem kazanmaktadır. Kentsel faaliyetler ve gelişimleri ile mekânsal ağlar arasındaki ilişki ağların merkezilik (network centrality) seviyesi ile ölçülebilir. Ağların mekânsal yapısı ve yoğunluğu kentsel işlevlerin dengeli dağılımı ile birlikte belirleyici olabilmektedir. Bu çalışmada 2013-2016 yılları arasında yürütülen TUBİTAK projesi kapsamında gerçekleştirilen İstanbul Metropoliten Alanı mekânsal ağ analizleri sonuçları karşılaştırmalı olarak anlatılmaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) programlarına eklemlenebilen Mekânsal Tasarım Ağ Analizi (sDNA+) modülü ile çeşitli indeksler oluşturulmuş, İstanbul metropoliten alanı yol ağı, geometrik ve topolojik özellikleri üzerinden incelenmiştir. sDNA+ yazılımı ile oluşturulan indeksler, İstanbul yol ağı özelliklerini, arazi kullanım çeşitliliği, yoğunluk gibi yapılı çevre özelliklerini beraber inceleyerek çok-ölçekli ilişkileri ortaya çıkarma konusunda önemli bir kapasite yaratmaktadır. Mekânsal ağ indeksleri kent morfolojisi, yapılı çevre, faaliyetler hakkında önemli bilgiler vermektedir.
İndirmeler
Referanslar
April, C., Page, S.E.E.L., Borgatti, S.P., Mehra, A., Brass, D.J., Labianca, G. (2009). Science, 323(April), 892–896.
Batten, D.F. (1995). Network Cities: Creative Urban Agglomerations for the 21st Century.
Urban Studies, 32, 313–327.
Burger, M.J., De Goei, B., Van der Laan, L., Huisman, F.J.M. (2011). Heterogeneous development of metropolitan spatial structure: Evidence from commuting patterns in English and Welsh city regions, 1981-2001. Cities, 28(2), 160-170.
Burger, M.J., Meijers, E.J. (2012). Form follows function? Linking morphological and functional polycentricity, Urban Studies, 49(5), 1127-1149.
Carmona, M., Heath, T., Oc, T., Tiesdell, S. (2003). Public Places Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design. Burlington, MA, USA: Architectural Press.
Chiaradia, A., Hillier, B., Schwander, C., Barnes, Y. (2013) Compositional and Urban Form Effects on Residential Property Value Patterns in Greater London. Urban Design and Planning, 166:DP3, 176-199.
De Goei , B., Burger, M.J., Van Oort, F.G., Kitson, M. (2010). Functional polycentrism and urban network development in the Greater South East, United Kingdom: Evidence from commuting patterns, 1981-2001. Regional Studies, 44(9), 1147-1170.
Ewing, R. (1997). Is Los Angeles Style Sprawl Desirable?. Journal of the American Planning Association, 63(1), 107-26.
Hillier, B. (1996). Space is the Machine. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Hillier, B., Hanson, J. (1984). The Social Logic of Space. Cambridge, UK: Cambridge University Press
Iacono, M.J., Levinson, D.M. (2009). Predicting Land Use Change. Transportation Research Record: Journal of the Transportation Research Board, 2119, 130–136.
Istanbul Kalkınma Ajansı (ISTKA) (2010). 2010-2013 İstanbul Bölge Planı, İSTKA.
İstanbul Metropoliten Planlama Bürosu (IMP) (2006). Istanbul Strategic Planning Studies, Trade and Services Sector. Yayınlanmamış Sentez Raporu.
Lang, R.E. (2003). Edgeless Cities. Washington D.C., USA: Brooking Institution Press.
Masucci, A.P., Stanilov, K., Batty, M. (2014). Exploring the evolution of London’s street network in the information space: a dual approach. Physical Review E, Statistical, Nonlinear, and Soft Matter Physics, 89(1), 012805. Physics and Society. http://doi. org/10.1103/PhysRevE.89.012805
Meijers, E.J. (2007). From Central Place to Network Model: Theory and Evidence of a Paradigm Change. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 98(2), 245-259.
Murphy, R.E. (1997). The Central Business District (2. Basım, ilk baskı: 1972) Chicago: Aldine-Atherton
Neuman, M. (2005). The Compact City Fallacy. Journal of Planning and Education Research, 25, 11-26
Osmay, S. (1998). 1923’ten Bugune Kent Merkezlerinin Dönüşümü. 75. Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 139-154.
Parr, J.B. (2007). Spatial Definitions of the City: Four Perspectives. Urban Studies, 44(2), 381–392. http://doi.org/10.1080/00420980601075059
Porta, S., Latora, V., Wang, F., Rueda, S., Strano, E., Scellato, S., Latora, L. (2012). Street Centrality and the Location of Economic Activities in Barcelona. Urban Studies, 49(7), 1471–1488. http://doi.org/10.1177/0042098011422570
Rui, Y., Ban, Y. (2014). Exploring the relationship between street centrality and land use in Stockholm. International Journal of Geographical Information Science, 28(7), 1425–1438.
http://doi.org/10.1080/13658816.2014.893347
Scott, D., Horner, M. (2008). Examining The Role of Urban Form In Shaping People’s Accessibility to Opportunities: An Exploratory Spatial Data Analysis. Journal of Transport and Land Use, 1(2), 89–119. http://doi.org/10.5198/jtlu.v1i2.25
Tekeli, İ. (1999). Bursa’nın tarihinde üç ayrı dönüşüm dönemi., Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi bildiri kitabı “Osmanlı Devleti’nin kuruluşunun 700. Yıldönümünde Bursa ve Yöresi” içinde, 7-28.
Tümertekin, E. (1997). İstanbul İnsan ve Mekan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
