Bursa Tarihi Kent Merkezi ve Gündelik Hayat Üzerinden Kültürel Mirasın Farkındalığına Ait Bir Sorgulama
Anahtar Kelimeler:
Aidiyet- Bursa- Erken osmanlı dönemi- Kentsel farkındalık- KorumaÖzet
Çok eski bir yerleşim yeri ve Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti olan Bursa’nın Anadolu tarihinde önemli bir yeri bulunmaktadır. Bursa’nın adı Antik çağlardaki ismi olan Prusa’dan gelmektedir. Tekeli (1999) Bursa’nın önemini konumsal özelliklerinin yanı sıra verimli bir ova ve genişçe bir tarımsal hinterland içinde olmasına, İstanbul’a yakınlığına, uluslararası ticaret merkezi olmasına, ipek ve ipekli dokumanın sanayi merkezi oluşuna ve kaplıcalarından dolayı tedavi ve dinlenme merkezi olmasıyla özetlemektedir. Bursa kenti, Hisar semtinde bir kale kenti olarak M.Ö. ikinci yüzyılda kurulmuştur. Hisar semti günümüze kadar tarihi kent merkezi olma özelliğini korumuştur. Ayrıca tarihi kent katmanları, dokusu ve surlarıyla zengin bir odak noktasıdır. Fakat Bursa tarihi kent merkezi içerisinde varlığını sürdürmekte olan tarihi alanların kullanıcılar tarafından bilinçli biçimde algılanmaması ve kullanımının yeterli bilinç düzeyinde olmaması büyük bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla beraber tarihi kent merkezindeki yapılara yapılan bilinçsiz restorasyon çalışmaları sonucunda tarihi kent dokusu daha çok tahrip olmuştur. Tarihi kentsel bilincin oluşması kültürel zenginliklerin sürekliliği için gereklidir. Bu da doğal ve kültürel değerlerin korunması, kamuya doğru aktarılması ve gündelik hayata katılmasıyla mümkündür. Kentsel değerlerin kent yaşamına dahil edilmesi, kolektif belleğin işlerliğini artırır ve koruma duygularını güçlendirir. Böylelikle geçmiş/bugün/gelecek sürekliliği sağlanabilir ve bilgi sonraki kuşaklara aktarılabilir. Çalışma kapsamında aidiyet duygusunu arttırma, kent kimliğini görünür kılma, tarihi mirası koruma ve toplum bilincini arttırma adına Erken Osmanlı Dönemine ait Lala Şahin Paşa Medresesi, Balibey Han, Orhan Gazi Hamamı ve Şengül Hamamı’nın gündelik yaşam üzerindeki etkisine bakılacaktır. İlk aşama da çalışma alanının literatür taraması yapılıp mevcut durum analizleri ortaya konulacak, İkinci aşama da ise nicel araştırma yöntemi kullanılacaktır. Veri toplama analizi olarak kişisel görüşmeyle birlikte anket çalışması yapılacaktır. Anket çalışmasını kapalı uçlu sorular oluşturacak olup açık uçlu sorular ile desteklenecektir.
İndirmeler
Referanslar
Acar, E., Şenyapılı, Ö. & Tankut, G. (1996). Kent Kimliği Açık Oturum. Ada Kentliyim, 6.
Aslanapa, O. (1989). Mimar Sinan’ın Medreseleri. Vakıf Haftası Dergisi, 201-212.
Ayverdi, E. H. (1966). Osmanlı Mimarisinin İlk Devri 630-805(1230-1402. İstanbul, Baha Matbaası.
Bağbancı, Ö. (2007). Bursa Hanlar bölgesi değişim ve dönüşüm sürecinin incelenmesi ve bölgenin korunması
üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
Çetintaş, S. (1946). Türk Mimari Anıtları Osmanlı Devri Bursa’da İlk Eserler. İstanbul, Milli Eğitim Basımevi.
Ergin, O. N. (1936). Türkiye’de Şehirciliğin Tarihi İnkişafı. Cumhuriyet Gazete ve Matbaası, İstanbul.
Gönül, A. (2017). Erken Dönem Osmanlı Kentlerinden Bursa ve Üsküp’ün Kentsel ve Mimari Gelişiminin 14.
Yüzyıldan Günümüze Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
Gustafson, P. (2009). Mobility and Territorial Belonging. Environment and Behavior, 41 (4).
Halil İ. (1992). “Bursa”, TDV İslam Ansiklopedisi. TDV Yayınevi.
İnalcık, H. (2007). Kent, Kentli ve Tarih. Bursa’nın Kentsel ve Mimari Gelişimi Sempozyumu, Bursa, Türkiye.
Kaplanoğlu, R. (1996). Bursa yer adları ansiklopedisi. Bursa: Bursa Ticaret Odası Kültür Yayınları.
Kaplanoğlu, R. (2003). Doğal ve Anıtsal Eserleri ile Bursa. İstanbul: Osmangazi Belediyesi.
Kepecioğlu, K. (1935). Bursa Hamamları. Halkevi Neşriyatı 5. Bursa: Bursa Yeni Basımevi.
Kuban, D. (1968). Anadolu- Türk Şehri: Tarihî Gelişmesi, Sosyal ve Fizikî Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler.
Vakıflar Dergisi, 7, 53-73.
Kuban, D. (1995). Anadolu kentlerinin tarihsel gelişimi ve yapısı üzerine gözlemler: Türk ve İslâm Sanatı Üzerine
Denemeler. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Bursa Tarihi Kent Merkezi ve Gündelik Hayat Üzerinden Kültürel Mirasın Farkındalığına Ait Bir Sorgulama
Low, S., I. Altman. (1992). Introduction. In I. Altman and S. Low (Eds.). Place attachment). New York: Plenum
Press.
Markoç İ., Çitak C. (2017). Loss of Social Belonging, Displacement and Social Exclusion in the Neighborhood:
Urban Redevelopment in Sarıgöl, Istanbul, Turkey. Megaron, 13.
Özdoğan, M. (2006). Arkeolojinin Politikası ve Politik Bir Araç Olarak Arkeoloji. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Özer, M. (2006). Üsküp’te Türk Mimarisi. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Soydan, E. (2019). Bani Olarak Lala Şahin Paşa ve Mimari Faaliyetler [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir Kâtip Çelebi
Üniversitesi.
Sunay, S. (2007). Bursa Balibey Hanı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47 (1), 115-
Şehitoğlu, E. (2000). Bursa Hamamları’nın Yapısal, Çevresel, İşlevsel Sorunları ve Çözüm Önerileri [Yüksek
Lisans Tezi]. Mimar Sinan Üniversitesi.
Şehitoğlu, E. (2008). Bursa Hamamları. İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Taşkan, D. (2017). Bursa Hisar’da Kentsel Değerlerin İrdelenmesi ve Tarihi Mekanların Etkin Kullanımına İlişkin
Öneriler [Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
Tekeli, İ. (1991). Bir Kentin Kimliği Üzerine Düşünceler. Kent Planlaması Konuşmaları. Ankara TMMOB
Mimarlar Odası Yayınları.
Tekeli, İ. (1999). Bursa’nın Tarihinde Üç Ayrı Dönüşüm Dönemi. Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun 700. Yıl
Dönümünde Bursa ve Yöresi, 11. Yapı Yaşam Kongresi, Bursa, Türkiye.
URL-1, https://okuryazarim.com/erken-osmanli-donemi-mimari-planlari/lala-sahin-pasa-medresesi-bursaplan-fatin-uluengin/ (Erişim Tarihi: 20.05.2023)
URL-2 https://www.facebook.com/EvliyalarSehri/posts/437161063413688/?_rdr (Erişim Tarihi: 20.05.2023),
Yazara aittir
Yavaş, D. (2020). Bali Bey Hanı. Bursa Araştırmaları Merkezi. https://www.bursaarastirmalari
merkezi.com/bali-bey-hani/. Erişim Tarihi: 26.04.2023.
Yenen, Z. (1988). Osmanlı Dönemi Türk Kentlerinin Kuruluş ve Gelişim İlkeleri [Doktora Tezi]. Yıldız Teknik
Üniversitesi.
Ek Dosyalar
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Gülşah Üner- Elif Yeşim Kösten- Merve Alıcı Aka
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
