Kent Morfolojisi ve Kültür: Anadolu ve İtalya Kentleri
Anahtar Kelimeler:
Kültür- Anadolu- İtalya- Kent Morfolojisi- Mekan DizimiÖzet
Roma döneminde kurulmuş olan eski Anadolu ve İtalya kale kentlerinin, günümüze kadar kültürün etkisiyle değişen yapısını morfogenetik bir araştırma ile incelenmesi bu makalenin kapsamını oluşturmaktadır. Roma İmparatorluğu medeniyeti, İtalya, Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki tarihi kentler üzerinde büyük bir etkiye sahip olmasından dolayı, çalışma kapsamında başlangıç noktası olarak seçilmiştir. Bu araştırmanın altında yatan nokta, Roma İmparatorluğu döneminde İtalya yarımadasında yer alan yerleşimlerle aynı dokuya sahip Anadolu kentlerinin, Anadolu Türklerinden Osmanlı’ya kadar farklı kültürlerin yerleşmesiyle İslam etkisi altında değişmesidir. Her iki yarımadada kendine özgü kent dokusuna şekil veren farklı planlama kültürleri, seçilen sekiz Roma kökenli kent örnekleri üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Kentler arasındaki eşleştirme, kuruldukları zamana, konumlarına ve yer aldıkları bölge içindeki önem ve statü gibi özel unsurlara dayanmaktadır. Sayısal sonuçlara dayanarak, kentlerin morfolojik değerleri ve ‘’Mekân Dizimi’’ ile elde edilen matematiksel değerler, bu çalışmanın metodolojisini oluşturmaktadır. Bu değerler arasındaki karşılıklı ilişki kültürel ve dini yapıların bütün kent dokusu ile ilişkilendirilmesi için kullanılmıştır. Böylece kültürel değişimin kentler üzerindeki etkisi matematiksel olarak yorumlanmıştır. Günümüzde Anadolu ve İtalya Yarımadasında yer alan kent dokusu, elde edilen morfolojik sonuçlar doğrultusunda yapı adası büyüklüğü ve segment uzunluğu olarak birbirinden farklı tespit edilmiştir. Roma İmparatorluğu’nun mirası İtalya’da halen var olmakla birlikte, İslam geleneğinin etkisi, Anadolu’daki kent düzenini tamamen değiştirmiştir. Bu değişim matematiksel yorumlarla kanıtlanmıştır.
İndirmeler
Referanslar
Balchin, P. N. (2008). Urban Development in Renaissance Itay. New York: John Wiley & Sons.
Banerjee, U. K. & Thilagam, N. L. (2015). The morphological characteristic of medieval temple towns of Tamilnadu, Environment and Planning B, 0, 1 – 27.
Choudhary, P. & Adane, V. (2012). Spatial Configutartions of the Urban Cores in Central India, Eighth International Space Syntax Symposium.
Fierro, M. (2011). The New Cambridge of Islam; the Western Islamic World Eleventh to Eighteenth Centuries, 2, 301 – 366.
Hillier, B. (1996). Space Is the Machine: A Configurational Theory of Architecture. Cambridge: Cambridge University Press.
Li, X., Lv, Z., Zhong, C., Hijazi, I. H., Cheng, S. (2015). Assessment of lively street network based on geographic information system and space syntax, Multimed Tools Appl. Doi: 10.1007/s11042015-3095-2.
Kubat, A. S. (1997). The morphological characteristics of Anatolian fortified towns, Environment and Planning B: Planning and Design, 24:1, 95 – 123.
Kubat, A. S. (2017). Measuring urban memory through a quantitative approach: Space Syntax, Iconarch III - International Congress, Memory of Place in Architecture & Planning, Selcuk University, Konya, Turkey.
Mohareb, N. & Kronenburg, R. (2012). Arab Walled Cities: investigating peripheral patterns in historic Cairo, Damasucus, Alexandria ant Tripoli, Eighth International Space Syntax Symposium.
Morris, A. E. J. (1994): History of Urban Form: Before the Industrial Revolutions. Michigan, Michigan University: Longman.
Moudon, A. V. (1997): Urban morphology as an emerging interdisciplinary field, Urban Morphology, 1, 3-10.
Nazemi, P. (2013). A Comparison Between Beauty in Islamic Urban Textures and European Historic Cities: Differences in Urban Conservation Strategies, Conservation Science in Cultural Heritage, 13, 193 – 211.
Saalman, H. (1968): Planning and Cities: Medieval Cities by Howard Saalman. Braziller Incorporated, George.
Tanyeli, U. (1986). Anadolu – Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci (11. – 15. Yüzyıl). İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul.
Vimercati, A. 2013, Ottoman Architecture, ETH Basel, 9 Temmuz 2016, http://www.studio-basel. com/projects/beirut/damascus/atlas/ottoman-architecture.html
