Ana Caddelerin Oluşumu Üzerine Morfolojik Bir Değerlendirme: Kurtuluş Caddesi, Antakya

İrem Duygu Tiryaki; Eren Kürkçüoğlu

Yazarlar

İrem Duygu Tiryaki Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Eren Kürkçüoğlu İstanbul Teknik Üniversitesi

Anahtar Kelimeler:

Ana cadde- Hatay- Kentsel morfoloji- Sağlamlaşma- Space syntax

Özet

Geleneksel sokaklar, içinde bulunduğu yerleşim örüntüsüne ait birçok farklı parametrenin bir araya gelmesiyle ortaya çıkmıştır. Yerleşim örüntüsünün sahip olduğu farklı parametreler, her sokak dokusunu özgün olarak meydana getirmekte ve tarihi süreçte değişime yol açmaktadır. Bu değişimin öznesi olarak sokaklar, farklı rolleri üstlenmektedir. Bu bağlamda, kentin merkezinde konumlanan, ana hareket akışını taşıyan ve kentin ticaret omurgasını oluşturan eksen olarak ana cadde kent içerisinde önemi kanıtlanmış bir caddeyi vurgulamaktadır. Kent içerisindeki en önemli fonksiyonları bünyesinde barındıran sokak, ana caddeye dönüşürken kent dokusu içerisinde sağlamlaşmaktadır. Sağlamlaşmanın dönüşüm sürecini tanımlamak ve kent dokusu içerisinde değişime uğrayan formları analiz etmek için analitik bir çerçeveye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma kapsamında önerilen analitik çerçevede, ana caddenin kent dokusu içerisinde sağlamlaşma parametreleri çalışma alanı üzerinde incelenmektedir. “Sağlamlaşma” kavramından yola çıkarak, geçmişten günümüze ana cadde rolünün analiz edildiği çalışmada temel amaç; ana caddenin oluşum dinamiklerini anlamaya çalışmaktır. Bu amaçla çalışmada, ana cadde karakterini gösteren Antakya Kurtuluş Caddesi seçilerek ana caddenin geçmişten bugüne oluşum parametreleri belirlenmiştir. İlk aşamada, çalışma alanında ana caddenin tarihsel süreçte oluşumu incelenmiştir. İkinci aşamada ana cadde üzerinde analizler yapılarak, ana caddenin oluşumuna etki eden morfolojik parametreler belirlenmiştir. Belirlenen bu parametreler, yapı sürekliliği, çevresel entegrasyon ve cadde üzerindeki kullanıma yönelik maddeler olarak incelenmiştir. Çalışmanın sonucu olarak; analiz edilen parametreler ve ana caddenin doku içerisindeki sürdürülebilirliği arasındaki ilişki araştırılmış ve ana caddenin kent dokusu içerisinde nasıl sağlamlaştığı analizler yoluyla incelenmiştir. Bu bağlamda, sokak boyunca uzanan binaların oluşturduğu cephe sürekliliği, caddenin sokak ağı içerisinde dokuyla en bütünleşik durumda olan hat olması ve sokağın bir ticaret hattı olarak kullanılması Kurtuluş Caddesi’nin kent dokusu içerisinde sağlamlaşmasına etki eden parametreler olduğu görülmüştür. Bu temel etmenler sayesinde, ana caddenin geçmişten beri sahip olduğu farklı işlev ve anlamlar korunarak günümüze ulaşmıştır. 6 Şubat 2023 depremlerinde kentin yaşadığı büyük yıkım sonrası kenti ayağa kaldırmak adına Kurtuluş Cadde’sinin geleceğe aktarımı daha da önemli hale gelmiştir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Açıkgöz, Ü. F. (2008). A case in French colonial politics of architecture and urbanism: Antioch and Alexandretta during the mandate. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Alexander, C., Ishikawa, S., Silvestein, M. (1977). A pattern language. New York: Oxford University Press.

Ambraseys, N. (2009). Earthquakes in the Mediterranean and Middle East: A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 1900. Cambridge: University Press.

Anadolu Uygarlıkları. (t.y). Hacılar. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. Erişim adresi: https://l24.im/lpdNG

Bakır, M. (2022). The effects of earthquakes in Antioch and its vicinity: evidence of repair, rebuilding and urban reorganization between the fourth and thirteenth centuries. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Carmona, M. (2015). London's local high streets: The problems, potential and complexities of mixed street corridors. Progress in Planning, 100, 1-84. doi: 10.1016/j.progress.2014.03.001.

Çekmecelioğlu, E. (2016). Antakya kentindeki geleneksel ticaret mekanlarının değişimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Çelik, Z., Favro, D., & Ingersoll, R. (1994). Streets and the urban process. İçinde Z. Celik, D. Favro, & R. Ingersoll (Der.), Streets: Critical Perspectives on Public Space (s. 1-7). Berkeley: University of California Press.

Demir, A. (1996). Çağlar İçinde Antakya. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Kitapları.

Downey, G. (1961). A History of Antioch in Syria (From Seleucus to the Arab Conquest). Princeton, NJ: Princeton University Press.

Gates, C. (2011). Ancient Cities: The Archaeology of Urban Life in the Ancient Near East and Egypt, Greece and Rome (2nci Baskı). London: Routledge. doi:10.4324/9780203830574.

Griffiths, S., Vaughan, L., Haklay, M., & Jones, C. (2008). The sustainable suburban high street: A review of themes and approaches. Geography Compass. 2(4), 1155–1188.

Hatay Gazetesi. (2023). Kurtuluş Caddesi Hayat Buluyor. Erişim adresi: https://www.hataygazetesi.com/gundem/kurtulus-caddesi-hayat-buluyor

Hatay Valiliği. (2019). Tüm Zamanların Şehri: Hatay. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. Erişim adresi: http://www.hatay.gov.tr/hatay-tarihine-genel-bakis

Hillier, B. (2007). Space is the machine: a configurational theory of architecture (Elektronik Yayın). Space Syntax.

Hürriyet. (2023). Antakya nereye taşınacak, yeni yapılar nasıl olacak?. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/antakya-nereye-tasinacak-yeni-yapilar-nasil-olacak-huseyin-yayman-cnn-turke-acikladi-42229226

Karndacharuk, A., Wilson, D. J., & Dunn, R. (2014). A review of the evolution of shared (street) space concepts in urban environments. Transport reviews, 34(2), 190-220.

Kostof, S. (1991). The City Shaped: Urban Patterns and Meanings Through History. London: Thames & Hudson.

Kostof, S. (1992). The City Assembled: The Elements of Urban Form Through History. London: Thames & Hudson.

Le Corbusier. (1987). The City of To-morrow and Its Planning. New York: Dover Publications.

Maliene, V., Fowles, S., Atkinson, I., & Malys, N. (2022). A sustainability assessment framework for the high street. Cities, 124(6), 103571.

Marshall, S. (2004). Streets and patterns (1st ed.). London and New York: Spon Press. doi:10.4324/9780203589397

Massengale, J. & Dover, V. (2014). Street design: The secret to great cities and towns. John Wiley & Sons.

Mehta, V. (2013). The street: a quintessential social public space. London and New York: Routledge.

Meyer, G. (2010). L’apport des voyageurs occidentaux (1268-1918) au Lexicon Topographicum Antiochenum. In Les Sources de’l Historie du Paysage urbain d’Antioche sur l’Oronte, Pairs, 20-21 October, Paris, 235-259.

Mumford, L. (1961). The city in history: Its origins, its transformations, and its prospects. New York: Harcourt, Brace and World.

Rifaioğlu, M. N. (2012). An enquiry into the definition of property rights in urban conservation: Antakya (Antioch) from 1929 title deeds and cadastral plans. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Rifaioğlu, M. N. (2014). The Historic Urban Core of Antakya under the Influence of the French Mandate, and Turkish Republican Urban Conservation and Development Activities. Megaron. 9(4). 271-288. DOI: 10.5505/megaron.2014.36036

Rykwert, J. (1978). The Street: the use of its history. İçinde S. Anderson (ed.), On Streets. Cambridge, MA: MIT Press.

Sahillioğlu, H. (1988). Antakya. In TDV İslam Ansiklopedisi (s. 228–232). Türkiye Diyanet Vakfı.

Southworth, M., & Ben-Joseph, E. (2013). Streets and the Shaping of Towns and Cities. Washington DC: Island Press.

Stillwell, R. (1941). Antioch on-the-Orontes: The excavations 1937-1939 III. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Tezer, S. T. (2019). Yerleşme tarihi çalışmaları için bir çerçeve: Antakya örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Turgut, N. (1986). Antakya Tarihi Ticaret Merkezi Mekânsal Yapı Değişim ve Gelişim Sürecinin Kent Ticaret Merkezi Planlamasına Etkinliği. Gazi Üniversitesi.

Türkiye Kültür Portalı (t.y.). Çatalhöyük Neolitik Kenti. Kültür Portalı. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. Erişim adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/portal/catalhoyukneolitikkenti

Url-1<https://www.hatayvatan.com/kurtulus-caddesi-projesinde-3-etap-calismasi.html>, erişim tarihi 26.04.2023.

Url-2<https://twitter.com/MustafaMuratMd1/status/1637614917913018368>, erişim tarihi 27.03.2023.

Url-3<https://l24.im/cGyUuj2>, erişim tarihi 27.03.2023.

Ana Caddelerin Oluşumu Üzerine Morfolojik Bir Değerlendirme: Kurtuluş Caddesi, Antakya

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Özet

İndirmeler

Referanslar

Ek Dosyalar

Yayınlanmış

Nasıl Atıf Yapılır

Sayı

Bölüm

Lisans

Aynı yazar(lar)ın dergideki en çok okunan makaleleri

Duyurular

Kentsel Morfoloji Konuşmaları - 12

31. ISUF Konferansına Türkiye’den Katılım

V. Kentsel Morfoloji Sempozyumu