Sunuş

Özet

En genel anlamı ile kentsel morfoloji ‘kentlerin fiziksel dokusunu tanımlayan biçimsel ve yapısal ögelerin bir araya geliş koşulları ile dokudaki oluşum, dönüşüm ve başkalaşıma neden olan süreçlerin ve aktörlerin incelenmesi’ olarak tanımlanabilir. Kentsel morfolojinin temel ilgi alanlarını, mekân ve yapı tipleri, kentsel formun oluşum ve değişim biçimi ile tarihsel evrimi, mimari tipoloji, algı-kent formu ilişkisi, kentsel mekanın yönetimi olarak sıralanabilir. Fiziksel mekânın, sosyal verilerle ilişkili olarak analiz edilmesine ve ölçülmesine olanak sağlayan Space Syntax (Mekânsal Dizinim) gibi sayısal modeller ve GIS’in morfolojik çalışmalarda kullanımı, son yıllarda bu alanda yapılan çalışmalara farklı bakış açıları kazandırmıştır.

Bu çerçevede tarih, coğrafya, mimarlık, kent planlama, kentsel tasarım, peyzaj mimarlığı, arkeoloji vb. alanları kapsar nitelikte bir alan olan kentsel morfoloji, kent çalışmaları içerisinde kentin fiziksel yapısına farklı bakış açıları geliştiren birçok disiplinin bir araya geldiği, kendi kavram dizini ve yazınını üreten özgün bir araştırma alanı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Türkiye kentlerinde, yirminci yüzyılın ortasından itibaren yaşanan başkalaşımın ardından, özellikle son on yılda yeni bir dönüşüm süreci ile karşı karşıya kalınmıştır. Her iki dönüşüm kentlerin karakterinde önemli değişiklikleri de beraberinde getirmiştir. Tarihsel ve geleneksel dokuya ciddi bir biçimde zarar veren ve hatta ortadan kaldıran bu dönüşüm sürecinin de olası etkisi ile Türkiye’de son yıllarda kentsel morfoloji çalışmalarına ilgi artmıştır. Birçok ülkede olduğu üzere Türkiye’de de kentsel morfoloji bağımsız bir araştırma disiplini olma yolunda gereken kurumsallaşma sürecine girmektedir. Bu süreçte ortaya konacak sistemli kolektif bilgi birikiminin kentsel planlama, mimarlık ve tasarım alanlarına da girdi sunacağı ve nitelikli kentsel alanların üretiminin önünü açacağı düşünülmektedir.

Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmaların derinleştirilmesi ve paylaşımı için ortak bir platform oluşturmayı, bu doğrultuda düzenlenecek bilimsel toplantılar ile kentsel morfoloji alanındaki araştırmaları ve işbirliklerini geliştirmeyi, küresel ölçekte kentsel morfoloji çalışmalarının bir araya geldiği Uluslararası Kentsel Form Semineri (ISUF, International Seminer on Urban Form) ile etkin ilişkiler geliştirmeyi amaçlayan Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı tarafından Mersin Üniversitesi Akdeniz Kent Araştırmaları Merkezi ve Mimarlık Fakültesi ev sahipliğinde gerçekleştirilecek olan 1. Kentsel Morfoloji Sempozyumu, Türkiye’de araştırma ve uygulama alanlarında kentsel morfolojinin nasıl yer bulduğunu, planlama mimarlık ve tasarım süreçlerine yönelik katkı düzeyini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Buradan yola çıkarak Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı tarafından düzenlenecek sempozyumların ilkinde Türkiye’de kentsel morfoloji alanında gerçekleştirilen araştırma ve kentsel morfoloji çalışmaları ile ilişkili olarak kentsel planlama, kentsel tasarım ve mimari tasarım alanlarındaki uygulamaların bir araya getirilmesi hedeflenmektedir.