Turizmin Çeper Kuşak Alanları Üzerindeki Etkilerinin Keşfedilmesi: Antalya, Türkiye
Anahtar Kelimeler:
Arazi kullanım dönüşümü- Çeper kuşak- Kentsel büyüme- Kentsel morfoloji- TurizmÖzet
Turizm; kentlerin zaman içerisinde yeni gelişim kararlarına bağlı olarak fiziksel değişimlere uğramasında önemli olan etkenlerden birisidir. Birçok medeniyetin birleşik izlerini hala koruyan ve Türkiye’nin en önemli turizm kentlerinden biri olan Antalya’da; artan turizm faaliyetleri ile ilişkili olarak kent formunda ve özellikle çeper kuşak alanlarında önemli değişimlerin meydana geldiği gözlemlenmektedir. Bu çalışma, Antalya'da artan turizm faaliyetleri sonucunda çeper kuşak alanlarında meydana gelen dönüşümleri ele alarak, turizm ve çeper kuşak alanları arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçlamaktadır. Antalya'da ilk yerleşim surların içinde kalan Kaleiçi’nde başlamış, kent uzun yıllar çok fazla büyümemiş ve turizm yatırımları ve kararları nedeniyle 1980'den sonra ciddi değişimlere uğramıştır. Bu çalışmada Antalya'nın 1920 Scarpa haritasından 2021 uydu görüntüsüne kadar farklı yıllara ait planları incelenerek arazi kullanım analizleri yapılmıştır. Bu analizlerde Antalya’nın farklı yıllara ait çeper kuşak alanları belirlenmiş ve bu haritalar üst üste çakıştırılarak çeper kuşak alanlarındaki dönüşümler ve turizm ile ilişkisi analiz edilmiştir. Ardından bu yöntem Kaleiçi’ne odaklanılarak detaylandırılmıştır ve turistik-tarihi kentte çeper kuşak alanlarının değişimi değerlendirilerek literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın sonucunda hızlı gelişme ve yeni turizm alanlarına duyulan ihtiyaçlar sonucunda çeper kuşak alanlarının planlama alanı olarak görüldüğü ve karakteristik değişimlere uğradığı belirlenmiştir. İlk yerleşim yeri olan Kaleiçi çevresinde daha çok düşük yoğunluklu konut ve tarımsal özellik gösteren çeper kuşak alanları bulunurken, turizm kararları ile bu alanlar turizme yönelik yapılaşma ve yerleşim alanlarına dönüşmüştür. Ayrıca değişen sosyo-kültürel yapı ve arazi kullanımları sonucunda geleneksel Kaleiçi tarihi evleri ve sokak dokusunun etkilendiği ve yoğun turizm gelişiminin Kaleiçi’nin kentsel kimliğine tehdit oluşturduğu gözlemlenmiştir. Antalya’nın kıyı bölgesindeki çeper kuşak alanları ise turizmle birlikte arazi değerlerinin artması sonucunda karakteristik değişimlere uğramıştır.
İndirmeler
Referanslar
Antalya Metropolitan Municipality Master Development Plan 1977
Antalya Metropolitan Municipality Master Development Plan 1986
Antalya Metropolitan Municipality Master Development Plan 2005
Antalya Provincial Directorate of Culture and Tourism, (2007). Dünden Bugüne Antalya (published conversation), Antalya.
Antalya Provincial Directorate of Culture and Tourism, The Number of Visitors Coming to out City in 2017-2021, retrieved on 12th July, 2022.
Argın, G., (2012). Changing Sense of Place in Historic City Centers: The Case of Antalya Kaleiçi, (Graduate School of Natural and Applied Sciences of Middle East Technical University, Ankara).
Conzen, M R G (1960) Alnwick, Northumberland: A Study in Town Plan Analysis. George Philip, London (Institute of British Geographers Publication 27).
Conzen M P, (2009). ``How cities internalize their former urban fringes'' Urban Morphology 13 29 54
Çimrin, H. (2010). “Antalya’yı yaşamak Kaleiçi’ni gezmekle olur”, Journal of the Food Engineering, Vol. 32
Edwards, D., & Griffin, T. (2013). Urban tourism research: developing an agenda. Annals of Tourism Research, 35(4), 1032–1052.
Edwards, D., Griffin, T., & Hayllar, B. (2008). Urban tourism research: developing an agenda. Annals of Tourism Research, 35(4), 1032–1052.
Gu, K. (2010). Exploring the fringe belt concept in Auckland: An urban morphological idea and planning practice. New Zealand Geographer 66, 44- 60.
Gül, M., (2006). “Antalya Kent Merkezi Kültür ve Turizm Gelişim Bölgesinde Yer Alan Sit Alanları ve Bu Alanlarda Antalya Büyükşehir Belediyesince Başlatılan Çalışmalara İlişkin Genel Bir Değerlendirme”, Planlama:Journal of the Chamber of City Planners Vol. 4, No. 38, pp. 121-145.
Kaleiçi Conservation and Development Plan Report, (1979)
Kaleiçi Conservation and Development Revision Plan Report, (1992)
Kubat A.S. (2018). “Exploring The Fringe Belt Phenomenon In TheCase Of Istanbul”, CyNUM 2018, Cyprus Network of Urban Morphology, Plenary Session (invited speech), Cyprus.
Kubat, A. S. (2019). Exploring the Fringe-Belt Phenomenon in a Multi-Nuclear City: The Case of Istanbul. Iconarp International Journal of Architecture and Planning, 7:95-134.
Kubat, A.S. (2021). Çeper Kuşak Olgusunun İstanbul’un Tarihsel-Coğrafyası Üzerinden Değerlendirilmesi. Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı, III. Kentsel Morfoloji Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, (Der: Bilsel F.C., Çalışkan, O.), 3-17.
Lynch, K., (1960). The Image of the City, the MIT Press, London.
Madran, E., (2001). “Koruma İmar Planları ve Antalya Kaleiçi Örneği”, Mimarlık: Journal of the Chamber of Architects of Turkey, Vol. 297, pp. 32-34.
Republic of Türkiye Ministry of Culture and Tourism, 2021
Süer, A., (2006). The Analysis of Historical/Cultural Pattern Development and Conservation Plans of Antalya Kaleiçi, (Graduate School of Engineering and Sciences of İzmir Institute of Technology, İzmir).
Tankut, G., (1979). “Antalya Kaleiçi Sit Planlaması”, Mimarlık:Journal of the Chamber of Architects of Turkey, Vol. 17, No. 158, pp. 47-78.
Uyar, M., (2007). Kaleiçi Neden Korunamıyor, Ne Yapmalı?, (published conversation), Antalya Kent Müzesi Projesi Press, Antalya.
Whitehand, J. (1988). Urban fringe belts: development of an idea. Planning Perspectives, 3, 47–58.
Whitehand, J. (1987). The Changing Face of Cities: A Study of Development Cycles and Urban Growth. Oxford: Blackwell.
Whitehand JWR, Morton NJ (2003). Fringe belts and the recycling of urban land: An academic concept and planning practice. Environment and Planning B: Planning and Design 30, 819–39.
Whitehand J W R, 2005, ``Urban morphology, urban landscape management and fringe belts'' Urban Design 93 19 ^ 21
Xie, P. F. & Gu, K. (2015). “The changing urban morphology: Waterfront redevelopment and event tourism in New Zealand Journal of the Tourism Management Perspectives 15 (2015) 105–114
Xie, P. F. & Gu, K. (2019). The Morphology of Tourism (published conversation), Routledge, New York.
Yağcı, Ö., (2009). “Antalya Tarihi Kent Merkezi Gelișim Süreci”, Planlama: Journal of the Chamber of City Planners, Vol. 2, No. 49, pp. 31-49.
Ek Dosyalar
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 İrem Oğuz- Ayşe Sema Kubat- H.Serdar Kaya
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
